Losun hafta: Þrotabú bankanna greiði alfarið í ISK

Ekki er ljóst hvort þrotabú gömlu bankanna greiða kröfuhöfum út í blöndu af gjaldmiðlum og krónum, eða eingöngu krónum. Greiði þrotabúin alfarið út í krónum gefur það Seðlabanka einstakt tækifæri til að leysa gjaldeyrishöftin, um leið og dregið er úr hættu á því að kröfuhöfum þrotabúa verði mismunað.

Slitastjórnum þrotabúa ber samkvæmt lögum að gera upp allar kröfur í íslenskum krónum. Venjulega fara greiðslur einnig út í krónum, enda dregur það úr líkum á mismunun á milli kröfuhafa vegna gengisbreytinga sem orðið geta á útgreiðslutímabilinu. Þetta skiptir máli því kröfuhöfum verður ekki greitt út á sama tíma. Við þetta bætist að íslenskir kröfuhafar eru skilaskyldir á gjaldeyri en ekki erlendir sem eykur á mismunun verði greitt út í gjaldmiðlum.

Lög gera reyndar ráð fyrir því að útgreiðslur úr þrotabúum séu bundnar höftum, sem þýðir að erlendir kröfuhafar geta ekki tekið þann gjaldeyri úr landi sem þeir fá hjá þrotabúum. Seðlabankinn er að vinna að reglum um þetta og ekki víst hver útkoman verður. Best væri samt að búin greiddu alfarið í krónum.

Þrotabúin eiga líklega ígildi kr 1700 milljarða í erlendum eignum en kr 1000 milljarða í innlendum eignum (nokkur óvissa um raunstærðir). Greiði búin alfarið út í krónum þyrftu þau að kaupa krónurnar af Seðlabankanum og greiða fyrir þær með 1700 milljörðum í gjaldeyri. Kröfuhafar væru þá allir í sömu aðstöðu með krónur í höndum. Tækifærið felst í því að ef Seðlabankinn fær andvirði 1700 milljarða í gjaldeyri þá er hann kominn í aðstöðu til að grynnka verulega á gjaldeyrishöftum með stóru uppboði.

Ef sem dæmi 2000 milljarða vilja fara úr landi þá yrðu afföllin í slíku uppboði um 15% frá núverandi gengi. Þeim sem ekki vildu flytja fé sitt úr landi með þeim affölum sem byðust í uppboðinu væri heimilt að færa fjármagn úr landi síðar, en greiða þá útgönguskatt til ríkisins. Skatturinn yrði í fyrstu t.d. 5% hærri en afföllin í útboðinu til að hvetja menn til að taka þátt í útboðinu. Útgönguskatturinn væri þá 20% í upphafi en færi svo lækkandi mánaðarlega. Hraði lækkunar gæti svo ráðist af útstreymi, ef það væri lítið mætti lækka útgönguskattinn hraðar. Þannig væru höftin brátt úr sögunni með lágmarks kostnaði fyrir ríkið og skattgreiðendur.

Það má vissulega sjá fyrir sér ýmsar aðrar útfærslur á losun hafta, en það er samt algert lykilatriði að þrotabúin greiði kröfuhöfum sínum í krónum til að lágmarka mismunun kröfuhafa og færa Seðlabanka það tækifæri að bjóða upp gjaldeyri þrotabúanna. Það má ekki gleymast að “snjóhengjan” svokallaða, sem nú kallar á höft, varð til í gömlu bönkunum sem slitastjórnir eru nú að skipta á milli kröfuhafa. Snjóhengjan hefur á vissan hátt verið slitin úr samhengi við þrotabúin og sett á herðar almennings í landinu.

Það er ekki of seint að afstýra því óréttlæti að almenningur borgi höftin. En þá verður að tryggja að þrotabúin greiði kröfuhöfum alfarið út í krónum og Seðlabankinn fái gjaldeyri þrotabúana til að leysa þjóðina úr gjaldeyrishöftum.

Höfundur: Frosti Sigurjónsson http://mbl.is/vidskipti/pistlar/frostisig/1250825/ 

Varúð, stórgrýtt framundan!

Það er stutt í prófkjör flokkanna, möguleg forystuskipti og svo alþingiskosningar í kjölfarið.  Það er spenna í loftinu, fólk er orðið þreytt á íslenskum stjórnmálum og vill fara að horfa upp á alþingi sem getur unnið saman í hæfilegum frið og ró.  Það er líka komið prófkjörslykt af mörgum og leitin stendur sem hæst að heppilegum kandidötum.  Núverandi stjórnvöld keppast við að benda okkur á jákvæð teikn í hagkerfinu, minnkandi atvinnuleysi, allt á blússandi uppleið og þau eru það besta sem hefur komið fyrir þessa þjóð!  Aðrir tala um gjaldþrota lífeyriskerfi, bresti í fjármálakerfinu, ríkið á hausnum, hrunið heilbrigðiskerfi, allt í sama farinu og sömu teikn á lofti og rétt fyrir hrun.  Leppar og leynifélög í algleymingi í viðskiptalífinu.  Vantraustið er orðið algjört bæði á viðskiptalífi og stjórnmálum og því situr allt fast í hjólförunum.  Um 10% þjóðarinnar treystir alþingi sem hlýtur að vera Íslandsmet!   Sama alþingi er síðan gáttað yfir því að meirihluti hafi kosið Ólaf Ragnar áfram sem forseta!  Er nema furða þótt venjulegt fólk sé orðið þreytt og ruglað.  Það ætti engum að dyljast þau veðrabrigði sem eru að verða í fjármálakerfi heimsins, ekki bara í Evrópu heldur Bandaríkjunum og ekki síst bullandi samdráttur í Kína, stærsta hagkerfi heims.  Samdráttur á heimsvísu hefur bein áhrif á útflutning frá Íslandi, eðlilega, nema við finnum stórkostlega markaði annars staðar sem bæta þetta upp. 

En aftur að prófkjörum, kosningum og gjaldþrota alþingi.  Við skulum öll muna að við berum ábyrgð sem kjósendur.  Fólk „lendir“ ekki inni á þingi og flokkar eru ekki svo „heppnir“ að ná kjöri.  Það erum við kjósendur sem veljum fólkið á listana og síðan kjósum við þann flokk sem endurspeglar þá hugmyndafræði sem okkur hugnast best.   Við erum sem betur fer ekki öll eins og þess vegna höfum við fleiri en einn flokk.  Prófkjör eru ekki fegurðarsamkeppni.  Þau eru eina leið okkar til að hafa áhrif á það hverjir setjast á alþingi fyrir hönd flokkanna.  Við berum því ábyrgð á því hverjir setjast á þing og hverja við veljum til að gæta hagsmuna okkar.   Ef við nennum ekki að standa í þessu eða hunsum að kjósa í prófkjörum þá verðum við líka að eiga það við sjálf okkur að hafa ekki áhrif og hugsanlega enginn gæti hagsmuna okkar þegar upp er staðið.  Fjölmiðlar bera líka mikla ábyrgð þegar kemur að því að upplýsa.

Samfylking hefur fyrst flokka tilkynnt að prófkjör flokksins fari fram í október/nóvember n.k.  Flott hjá þeim.  Engin tilkynning hefur komið frá öðrum flokkum ennþá.    Það er ljóst að ESB og Icesave mun hafa áhrif á val margra.  Fólk í flokkunum er klofið þegar kemur að afstöðu sinni til þessara mála þrátt fyrir að vera jafnvel sammála um margt annað.  Kannski má segja að flokkarnir standi á tímamótum einmitt vegna þess að þeir eru klofnir í þessum stóru málum sem ekki verður litið fram hjá.   Reykás-sindromið gæti orðið mörgum erfitt og óhætt að vara við stórgrýti framundan!

Heillavænlegast fyrir alla væri auðvitað að leggja aðildarumsóknina að ESB til hliðar eins og landsfundarályktun Sjálfstæðisflokksins kveður á um.  Einbeita sér að því að koma með trúverðuga peningamálastefnu og taka á málum hér heima fyrir af festu og öryggi og umfram allt, trúverðugleika.  Sú staðreynd að Össur Skarphéðinsson utanríkisráðherra er að gera fríverslunarsamning við Kína, leiðir hugann að því, að meira að segja hann sjálfur sé að missa trúna á aðildarferlinu og umsókninni að ESB. 

Getur það verið! 

Höfundur: Vilborg G. Hansen http://villagunn.blog.is/blog/villagunn/entry/1249354/ 

Eru 170 einangruð ríki í heiminum?

Ef Ísland gengur ekki í Evrópusambandið einangrast landið. Þetta heyrist reglulega úr hópi þeirra sem styðja inngöngu Íslands í sambandið þrátt fyrir að Ísland eigi í víðfemu alþjóðlegu samstarfi meðal annars í gegnum fjölmargar alþjóðastofnanir og tvíhliða samninga og sé klárlega á meðal alþjóðavæddustu ríkja heimsins.

Hvenær varð það mælikvarði á það hvort ríki teljist einangruð hvort þau eru í Evrópusambandinu eða ekki? Það eru 27 ríki í sambandinu af þeim í kringum 200 sem fyrirfinnast í heiminum. Eru þá í kringum 170 einangruð ríki í heiminum? Er Kanada þá einangrað fyrst það stendur utan Evrópusambandsins eða Noregur svo dæmi séu tekin.

Á hinn bóginn má færa rök fyrir því að með inngöngu í Evrópusambandið yrði dregið verulega úr vægi Íslands á alþjóðlegum vettvangi. Einkum þar sem mikið vald í þeim efnum, einkum til þess að gera viðskiptasamninga við önnur ríki, yrði framselt til stofnana sambandsins þar sem vægi Íslands yrði lítið og möguleikar á áhrifum eftir því.

Vert er að hafa í huga að Evrópusambandið er í grunninn tollabandalag sem sviptir ríki sín meðal annars frelsi sínu til þess að gera sjálfstæða viðskiptasamninga við ríki utan þess, meðal annars um fríverzlun. Þá hefur verið unnið leynt og ljóst að því að koma á einni sameiginlegri utanríkisstefnu sambandsins sem kæmi í staðinn fyrir sjálfstæðar utanríkisstefnur ríkjanna.

Það er nefnilega ansi hætt við því að mesta hætta Íslands hvað einangrun varðar sé þvert á móti að einangrast innan Evrópusambandsins frá sjálfstæðum samskiptum og viðskiptum frá þeim mikla fjölda ríkja sem standa utan sambandsins þar sem flest bendir til þess að framtíðarmarkaðina sé að finna frekar en í hinni hnignandi Evrópu.

Höfundur: Hjörtur J. Guðmundsson http://sveiflan.blog.is/blog/sveiflan/entry/1249291/  

Vond fjárfesting á versta tíma

Einhverjir þingmenn og örfáir vinir þeirra hafa þá lífskoðun að það taki heilum níu mínútum of langan tíma að aka Víkurskarð. Þrátt fyrir að leitun sé að fallegra útsýni en ber fyrir augu í þessar níu mínútur, eru þessir menn ekki ánægðir og vilja aka um jarðgöng hvað sem þau kosta.

Samgöngubætur geta vissulega verið mjög arðbærar en þá aðeins ef tilkostnaðurinn er minni en ávinningurinn. Vaðlaheiðargöng munu kosta níu milljarða að minnsta kosti en munu aðeins spara ökumönnum níu mínútur og vegegerðinni einhvern snjómokstur nokkra daga á ári.

Til að sýna fram á hagkvæmni af göngunum hafa menn gefið sér afar lítinn fjármagnskostnað (3,7%) þótt enginn fjárfestir hafi reynst tilbúinn til að veita lán til verksins á slíkum kjörum. Ætluð arðsemi byggir líka á þeirri óvissu forsendu að meira en 90% ökumanna kjósi fremur að borga gjald fyrir að aka um dimm og daunill jarðgöng en að njóta eins besta útsýnis sem gefst.

Grísku bókhaldi er beitt til að láta sem framkvæmdin sé í raun einkaframkvæmd. Eigið fé verður samt ekki nema 7% og verkefnið fjármagnað að mestu með láni sem ríkið útvegar eða ábyrgist. Það er því augljóst að lítið má út af bregða til að framkvæmdin lendi í fangi ríkisins.

Þegar kemur að ríkisútgjöldum og forgangsröðun verkefna hjá skuldugri þjóð þá er vandséð að það sé skynsamleg ráðstöfun að leggja núna stórfé í jarðgöng sem spara 9 mínútur. Slík ákvörðun er einmitt til þess fallinn að auka á vanda þjóðarinnar sem er ærinn fyrir.

Valið stendur ekki bara á milli jarðgangna um Vaðlaheiði eða brýnni vegabóta einhverstaðar annarstaðar. Valið stendur í raun um hvort skera skuli skuli enn frekar niður í nauðsynlegri þjónustu við veikt fólk, gamalmenni og börn. Þingmenn sem kjósa með göngum eru að kolfalla á prófinu um forgangsröðun í þágu almannahagsmuna.

Það sem verra er, þessi jarðgöng verða ekki gerð með íslensku hráefni og vinnuafli. Megnið af kostnaði verður í gjaldeyri til að kaupa inn olíu, járn, steypu, þekkingu og bortæki. Vissulega skapast einhver störf fyrir íslensk verktakafyrirtæki en mjög fá störf til framtíðar og óverulegar gjaldeyristekjur til framtíðar.

Vonandi hefur þjóðin einn góðan veðurdag efni á því að kaupa sér göng um Vaðlaheiði, en sá tími er alls ekki kominn. Sú bjarta framtíð mun tefjast til muna ef stjórnvöld velja núna að steypa þjóðinni í enn meiri skuldir til að setja fé í óarðbært gæluverkefni.

Höfundur:  Frosti Sigurjónsson http://mbl.is/vidskipti/pistlar/frostisig/1244953/  

Afnám hafta: Umræður á Alþingi

Afnám gjaldeyrishafta er afar mikilvægt úrlausnarefni stjórnvalda sem hefur verið furðu lítið rætt í Alþingi. Svo bar þó við að málið komst á dagskrá að 3. maí síðastliðinn að frumkvæði Lilju Mósesdóttur. Hér verður stiklað á því helsta sem fram kom í þeirri umræðu. 

Lilja Mósesdóttir lýsti því í stuttri framsögu hvernig 1.000 milljarða krónueignir valdi erfiðleikum við afnám hafta. Þessar krónueignir séu skuldir einkaðila við aðra einkaaðila og þær haldi nú áfram að vaxa þar sem nýleg lög banni að flytja verðbætur út fyrir höft. Lilja taldi raunverulega hættu á að þessum skuldum yrði velt yfir á ríkissjóð eða skattgreiðendur. Lilja benti á tvær leiðir sem gætu leitt til þess:

Í fyrsta lagi svokallaða harðindaleið þar sem höftin væru einfaldlega afnumin og afleiðingin gengishrun krónu. Lilja varaði við því að sú leið myndi strax leiða til verri lífskjara. (væntanlega vegna hækkunar verðlags og skulda).

Í öðru lagi svonefnda skuldsetningarleið til dæmis með upptöku evru og láni frá seðlabanka Evrópu til að hleypa kröfuhöfum úr landi, eða með láni frá krónueigendum sem fengju að kaupa erlend ríkisskuldabréf fyrir krónur. Með skuldsetningarleið væri byrðunum einnig velt yfir á almenna skattborgara þótt áhrifin kæmu seinna fram.

Sú lausn sem Lilja mælti með er svokölluð skiptigengisleið með upptöku nýrrar krónu. Kröfuhafar fengju að skipta gömlum krónum yfir í nýjar með afföllum. Lilja bendir á að með því sé hægt að taka strax á þeim vanda að vissar krónukröfur séu allt of hátt metnar (hún nefndi þær froðueignir). Aflandskrónur hafi gömlu bankarnir búið til með peningaprentun og þær hafi síðar verið keyptar á hrakvirði af vogunarsjóðum. (Með skiptigengisleið lendir tapið á þeim sem tóku áhættu en almenningi er hlíft)

Lilja taldi jafnframt að útboðsleið Seðlabankans hafi valdið vonbrigðum og gangi of hægt til að geta leyst höftin á fáum árum. Hún taldi brýnt að hefja vinnu til að fyrirbyggja að snjóhengju verði breytt í skuldir skattgreiðenda og ítrekaði að staðan væri mjög alvarleg. Miklir hagsmunir í húfi og þjóðin þyrfti að spyrna við fótum, eins og í Icesave málinu, ella blasti við dökk framtíðarsýn þar sem velferðarkerfið yrði eyðilagt í þágu fjármagnseigenda.

Steingrímur J Sigfússon, VG varð fyrstur fyrir svörum í hlutverki Efnahags- og viðskiptaráðherra. Hann kallaði eftir yfirvegaðri umræðu og taldi verkefnið viðráðanlegt þótt það tæki tíma. Hann tók undir það sjónarmið Lilju að ekki mætti leysa höftin með því að velta vandanum yfir á ríkið eða skattgreiðendur. Enda væru umræddar krónueignir fyrst og fremst skuldir einkaaðila.

Steingrímur taldi fjárfestingarleið, útgöngugjald og skuldabréfaskipti geta nýst til að afnema höftin án þess að raska stöðugleika í fjármálakerfinu. Ætlunin væri að láta reyna á í útboðum hversu lök kjör menn vildu sætta sig við til að komast út. Það yrði viss niðurskrift í gegnum útboðin.

Steingrímur tók fram að hluti krónueignanna væri laus, hluti bundinn í skuldabréfum eða öðrum eignum og óvíst hve hratt eigendur vildu og gætu fara með þær úr landi. Hægt væri að hindra að útstreymið yrði of hratt (útgönguskattur?).

Bjarni Benediktsson Sjálfstæðisflokki, tók undir að allir kostir væru kannaðir. Hann lýsti þó efasemdum um að taka upp nýja krónu ef ætlunin væri að láta þá brenna inni sem eiga krónueignir, það taldi hann valda tjóni til framtíðar. Bjarni sagði stjórnvöld hafa aukið vandann með því að hrekja frá erlenda fjárfesta sem hefðu getað aukið gjaldeyrisflæði inn í landið. Að lokum benti hann á að gjaldmiðilsmálin væru svo mikið undirstöðuatriði að brýnt væri að ná þverpólitískri sátt um þau.

Árni Páll Árnason Samfylkingu lýsti efasemdum um upptöku nýrrar krónu til að leysa höftin. Hann vill kanna útfærslu á skuldabréfaútgáfum (ríkissjóðs?) til að ná fram afslætti og létta á höftum. Hann tók líka fram að aðgerðir mættu ekki leiða til skuldsetningar ríkissjóðs og almennings.

Sigurður Ingi Jóhannsson Framsóknarflokki, benti á að það þyrfti að flýta losun hafta en það væri mun erfiðara á meðan ráðherrar Samfylkingar töluðu gjaldmiðilinn niður. Hann taldi að nota þyrfti allar þrjár leiðirnar (fjárfestingarleið, skuldbreytingarleið og útgönguskatt) til að losa höftin en gæta þess að færa ekki vandann yfir á ríkissjóð eða almenning. Hann benti líka á mikilvægi þess að auka afgang af vöruviðskiptum við útlönd og kallaði eftir skýrri stefnu ríkisstjórnar um slíkt markmið.

Þór Saari Hreyfingunni, tók fram að sú leið sem Seðlabanki, AGS og ríkisstjórnin væru að fara virkaði ekki. Hann taldi mjög alvarlegt ábyrgðarleysi af ríkisstjórn að vera ekki löngu búin að láta sérfræðinga skoða allar leiðir til afnáms hafta. Þór taldi að skiptigengisleiðin hefði marga kosti og tók undir sjónarmið Lilju að froðueignir þyrfti að viðurkenna sem slíkar. Þór var því ekki sammála að niðurskrift froðueigna myndi draga úr trausti á hagkerfið því það væri lítið sem ekkert fyrir. Auðveldara væri að efla traust á hagkerfinu þegar búið væri að skrifa froðueignir niður.

Skiptigengisleiðin væri vissulega róttæk en hún væri líka skynsamleg og leysti vandann. Hún krefðist hinsvegar kjarkmikilla stjórnvalda sem bæru þjóðarhag fyrir brjósti.

Guðmundur Steingrímsson utan þingflokka, sagðist hafa efasemdir um skiptigengisleið, hún myndi rýra traust á hagkerfinu og líkti henni við kennitöluflakk. Hann taldi vænlegast að láta reyna á það hvort aðild að myntbandalagi ESB myndi leysa vandann.

Pétur Blöndal Sjálfstæðisflokki taldi það vera hlutverk stjórnvalda að semja við eigendur króna um útgöngu þeirra. Það væru hagsmunir krónueigenda að atvinnulíf landsins væri öflugt, að því leyti færu hagsmunir okkar og þeirra saman.

Af ofangreindum tilsvörum og ummælum þingmanna má ráða að þeir eru einhuga um að ekki megi velta umræddri snjóhengju yfir á ríkissjóð eða almenning í landinu, þótt þá greini vissulega á um hvaða leiðir séu vænlegastar.

Fram kom að ríkisstjórn hefur ekki látið vinna úttekt á öllum þeim kostum sem eru fyrir hendi ásamt greiningu á kostum og göllum mismunandi leiða. Einhverjar nefndir og samráðshópar munu vera í gangi en þær hafa ekki skilað niðurstöðum um alla valkosti.

Höfundur: Frosti Sigurjónsson  http://mbl.is/vidskipti/pistlar/frostisig/1238386/

Færi aldrei fyrir dómstóla?

Einhverjir sem studdu Icesave III samningana og jafnvel samningana sem gerðir voru á undan þeim hafa að undanförnu viljað meina að andstæðingar samninganna hafi haldið því fram í aðdraganda þjóðaratkvæðisins fyrir ári að Icesave-málið færi aldrei fyrir dómstóla ef samningunum yrði hafnað.

Þetta er þó ekki rétt. Það var einmitt kallað eftir því af þeim að farin yrði svonefnd dómstólaleið. Allajafna var ekki gert ráð fyrir öðru en að málið færi þá leið yrði samningunum hafnað og þá ekki sízt í ljósi þess að Eftirlitsstofnun EFTA hafði þegar hótað málssókn fyrir EFTA-dómstólnum.

Hins vegar var því haldið fram að ef niðurstaðan fyrir EFTA-dómstólnum yrði Íslendingum óhagstæð þá væri afar ólíklegt að Bretar og Hollendingar létu af því verða að fara í skaðabótamál gegn íslenzka ríkinu sem reka þyrfti fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur sem er varnarþing ríkisins.

Það eru þessi tvö dómsmál sem einhverjir hafa verið að rugla saman.

Höfundur: Hjörtur J. Guðmundsson  http://sveiflan.blog.is/blog/sveiflan/entry/1233971/#comments 

Grynnri og styttri kreppur takk

Fjármálakreppur eru býsna algengar. Um 100 lönd hafa gengið gegnum fjármála- eða gjaldmiðilskreppu á undanförnum 40 árum. Því miður bendir fátt til þess að slíkar kreppur séu úr sögunni. Það mætti vissulega gera ýmislegt til að minnka líkur á kreppum, en í þessum pistli verður hins vegar rætt um hugmynd þeirra Markus Miller’s og Joseph Stiglitz um hvernig megi draga úr því tjóni sem kreppum fylgir.

Við venjulegar aðstæður er ólíklegt að vel rekin fyrirtæki lendi í gjaldþroti. En þegar efnahagsáfall dynur yfir geta tugir þúsunda aðila lent í vanskilum samtímis óháð því hvernig staðið var að rekstrinum. Gjaldþrotaleiðin er dýr og tekur langan tíma að ljúka hverju búi. Sé sú leið farin með stóran hluta atvinnulífsins, getur það í sjálfu sér leitt til keðjuverkana, þannig að enn fleiri fyrirtæki fari á hausinn, atvinnuleysi verði enn meira og kreppuaástand vari mun lengur. Því má halda fram að þannig tapi kröfuhafar mun meiru en ef þeir hefðu strax gefið afslátt af kröfum sínum og þannig haldið sem flestum fyrirtækjum í rekstri.

Hugmynd Miller’s og Stiglitz gengur einmitt út á setja í lög ákvæði um hálf-sjálfvirka lækkun allra skulda ef gjaldmiðill lands fellur umfram viss mörk. Þeir hafa sýnt framá að slík almenn skuldalækkun fækki mjög þeim fyrirtækjum sem fara í þrot, hagkerfið nái sér þannig fyrr eftir áfallið og kröfuhafar fái þegar upp er staðið meira upp í kröfur.

Þeir Miller og Stiglitz segja lítið um hvernig eigi að útfæra slíka löggjöf. Væntanlega þyrfti að ákveða hve mikið gjaldmiðill þyrfti að falla, eða þjóðartekjur að dragast saman, til að vera til að virkja ákvæði um lækkun skulda. Einnig þyrfti að tilgreina hvað skuldir myndu lækka mikið við tiltekið fall og fleira í þeim dúr. 

Miller og Stiglits kynntu þessa hugmynd fyrst árið 1998. Það hefði án efa verið til bóta ef þannig ákvæði hefði verið til staðar í hruninu 2008, það hefði dregið úr gjaldþrotum og atvinnuleysi. Lærum nú af reynslunni og setjum hér lög um sjálfvirka skuldaleiðréttingu í tæka tíð fyrir næstu kreppu.

Heimild:

Bankruptcy protection against macroeconomic shocks: the case for a “super Chapter 11” Marcus Miller, University of Warwick and Joseph Stiglitz World Bank Revised December 1999

http://url.is/5su

Höfundur: Frosti Sigurjónsson http://www.mbl.is/vidskipti/pistlar/frostisig/1234214/  

Ögmundur við ætlum EKKI á hnén. ESB umsókninni er sjálfhætt.

Ögmundur Jónasson spyr hvort við ætlum á hnén?  Nei við ætlum ekki á hnén, en því miður eru samstarfmenn hans í ríkisstjórn á því að við eigum að fara á hnén.  Þeir eru margir löngu komnir á hnén og líkar það vel að virðist vera.  Þeir hafa einhverja aðra sýn sem þeim líkar svo vel!  Nú þarf Ögmundur að standa í lappirnar og framkvæma það sem hugurinn og hjartað segir honum að gera.  Ekkert er merkilegra en að standa með þjóð sinni og sjálfstæði hennar þegar á reynir.  Ólafur Ragnar gerði það í Icesavemálinu og uppskar fyrirgefningu hverra þeirra synda sem hann átti að hafa gert.  Í þessu máli er ekkert sem heitir að ná saman um stríðandi fylkingar.  Finna lausn sem allir geta sætt sig við.  Þetta er ekki flóknara en að annars vegar erum við að ganga í ESB og hins vegar viljum við það ekki, sama hvað samningurinn segir.  Stjórnmálamenn þurfa að taka hreina afstöðu í þessu máli og hætta að skýla sér á bak við loðin orð til að hanga lengur í embætti.  Þjóðin var ekki spurð hvort hún vildi í þessar viðræður heldur var umsókninni lætt í gegnum alþingi í krafti meirihluta fólks sem kaus samkvæmt sannfæringu sinni, ekki stefnu flokks síns.  Trúlega voru og eru margir enn í vitlausum flokkum!  Óneitanlega kemur persónukjör upp í hugann og hvort það væri ekki heiðarlegra!  Þá vissum við alla vega fyrir hvað fólk stendur, því ekki stoðar lengur að lesa stefnu flokkanna og treysta því að flokksmenn velji frambjóðendur fari að vilja þeirra! 

Það eina rétta í stöðunni nú er að afturkalla umsóknina með tilkynningu frá stjórnvöldum. Það má þess vegna leggja hana til hliðar þar til úr Icesave málinu verður skorið.  En heiðarlegast af öllu væri að þakka bara pent fyrir okkur, og segja nei takk, þetta hentar okkur ekki að sinni.  Snúa okkur hér að uppbyggingu, atvinnusköpun og frelsi fólks til athafna og nýsköpunar.  Nóg er af tækifærum það þarf miklu frekar að virkja fólk til þess að þora af stað með hugmyndir sínar og grípa tækifærin í því árferði sem nú ríkir.  Óvissa er ekki góð fyrir neinn rekstur hvorki fyrirtæki né heimili.  Heimilin geta ekki verið án fyrirtækjanna og öfugt.  Ríkið getur heldur ekki verið án fyrirtækjanna og heimilanna.  

Þetta er það Ísland sem við þekkjum og við viljum bara fá að njóta þess aftur og halda áfram að búa hér á þessu fallega náttúru Fróni.

Við eigum gnægtir af öllu, bara ef við kunnum að fara með þessar gnægtir og nýta þær skynsamlega en ekki í skyndigróða andartaksins.

Höfundur: Vilborg G Hansen 

Segir ESB vilja Íslendinga niður á hnén

Snýst um gengi gjaldmiðla

Ég skrifaði í gær um verðlagið í Svíþjóð og frétt Ríkisútvarpsins um að Norðmenn flykktust þangað til þess að verzla og væru þannig að kjósa Evrópusambandið með fótunum en ólíkt Svíum eru frændur okkar Norðmenn ekki þar innaborðs.

Eins og ég benti á verður að setja alla umræðu um verðlag í löndum í samhengi við kaupmátt fólks. Á sama tíma og Norðmenn fara til að verzla ódýrar í Svíþjóð hópast Svíar til Noregs til þess að fá vinnu og betri laun en í heimalandinu.

En fólksflutningarnir eru fleiri. Þannig hafa Danir um árabil einnig hópast til Svíþjóðar til þess að verzla ódýrar en heimafyrir. Danmörk er eins og Svíþjóð í Evrópusambandinu en danska krónan er hins vegar beintengd við gengi evrunnar ólíkt þeirri sænsku.

Sé framsetning Ríkisútvarpsins yfirfærð á Dani hlýtur sú ályktun að vera dregin að þeir séu með verzlunarferðum sínum til Svíþjóðar að kjósa með fótunum og lýsa yfir óánægju sinni með tengingu dönsku krónunnar við evruna.

Málið snýst fyrst og fremst um gengi gjaldmiðla. Á meðan sænska krónan hefur lækkað og þar með gert sænskar vörur samkeppnishæfari hefur gengi norsku krónunnar hækkað. Danska krónan hefur á sama tíma haldist tiltölulega há vegna tengingarinnar við evruna.

Höfundur: Hjörtur J. Guðmundsson http://sveiflan.blog.is/blog/sveiflan/entry/1233540/ 

Þjóðin og stjórnarskráin - breytum því sem sátt ríkir um.

Nú í aðdraganda forsetakosninga er eðlilegt að fólk ræði stjórnarskrána og breytingar á henni. Þrátt fyrir að ekki væri meirihluti á þingi fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um breytingar meðfram forsetakosningum, þýðir það ekki, að ekki þurfi að spyrja þjóðina eins né neins. Mín tilfinning er sú að mikill hluti landsmanna vilji hafa eitthvað um þetta að segja, þó þeir telji sig ekki næga sérfræðinga til að hafa vit fyrir öllu. Þetta er ekkert einfalt! Ég persónulega er ekki áhugasöm um að blanda forsetakosningum og stjórnarkrárkosningum saman. Ég geri mér hins vegar grein fyrir því að þetta tvennt fléttast saman ef breyta á hlutverki forseta og þings. Ég er líka hrædd við að umbylta stjórnarskráni á einu bretti. Ég er náttulega óttalegt íhald og vil engar breytingar, breytinganna vegna. Ég hins vegar styð það að margt í henni þurfi að breytast, en vanda þarf til og já það á að spyrja þjóðina. Við höfum tæknina og þurfum ekki forsetakosningar til þess. Rafrænar kosningar eru einfaldar og mun skilvirkari og fljótlegar því tölvur geta unnið úr niðurstöðum fljótt og örugglega. Það má auðveldlega finna aðra leið fyrir þá sem ekki geta tekið þátt í slíkum kosningum enda kannski um 15% kosningabærra manna eða minna að ræða.

Athyglisverð könnun var gerð í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni og birt á visir.is nú 3 apríl s.l. Þarna var verið að spyrja grunndvallaspurninga um stjórnarskrána okkar. Þótt þessi spurningakönnun sé kannski ekki sú vísindalegasta og taki aðeins til þeirra sem hlusta á Reykjavík síðdegis og fara inn á visir.is til þess að svara, gefur hún mikilvægar vísbendingar. Nægilegar vísbendingar að mínu mati til þess að hér verði kostað til alvöru könnunar allra kosningabærra manna um þessi efnisatriði hjá þjóðinni til þess að leggja til grundvallar breytingum á stjórnarskráni. Það mætti meira að segja gera þetta í tvennu, jafnvel þrennu lagi til þess að sjá hvað er umdeilt og hvað ekki og spyrja svo endanlega nánar út í það sem mikill meirihluti kjósenda er sammála um að breyta. Í þessari könnun Reykjavík síðdegis er mjög afgerandi svarhlutfall þ.e. í sumum spurningum fer hlutfall yfir 70% sem verður að teljast hátt, en í öðrum liggur það á bilinu 41-59% sem er ekki eins afgerandi.

Þegar spurt er um hvort tillögur stjórnlagaráðs eigi að liggja til grundvallar frumvarpi að nýrri stjórnarskrá er munurinn lítill þ.e. 57% segja já en 43% segja nei. Þetta er því umdeilt atriði líkt og sjálfar stjórnlagaþingskosningarnar sem voru dæmdar ógildar með dómi. Þegar spurt er um hvort í nýrri stjórnarskrá skuli vera ákvæði um þjóðkirkju á Íslandi er lítill munur þ.e. 59% segja já en 41% segja nei. Þetta er því umdeilt atriði samkvæmt þessari könnun og ekkert afgerandi svar í átt til sáttar.

Þegar spurt er um hvort eigi að vera persónukjör í kosningum til Alþingis í meira mæli en nú, kemur í ljós afgerandi hlutfall þ.e. 75% segja já en 25% nei. Þetta gefur vísbendingu um að meirihluti vilji breyta þessu og þá er eðlilegt að spyrja nánar út í slíkt með undirspurningum. Þegar spurt er hvort atkvæði kjósenda eigi að vigta jöfn á öllu landinu kemur einnig í ljós afgerandi hlutfall þ.e. 71% segja já en 29% nei. Þetta atriði er eitt af því sem þarf að skoða nánar og reyndar benda þessar tvær spurningar um persónukjör og vigt atkvæða til þess að meirihluti gæti viljað breyta kosningakerfinu okkar.

Þegar spurt er um hvort vilji sé til þess að tiltekið hlutfall kosningabærra manna geti krafist þess að mál fari í þjóðaratkvæði er hlutfallið mjög skýrt þ.e. 80% segja já en 20% nei. Þetta bendir til þess að meirihluti sé raunverulega ánægður með þá virkni sem núverandi forseti Ólafur Ragnar hefur sýnt í embætti. Þetta er því atriði sem þarf að spyrja nánar um með undirspurningum.

Þegar spurt er um hvort náttúruauðlindir sem ekki eru í einkaeigu eigi að vera lýstar þjóðareign er svarhlutfallið einnig skýrt þ.e. 77% segja já en 23% nei. Þetta bendir til þess að hér þurfi að spyrja nánar. Grundvallaratriði til þess að geta spurt um auðlindir, er þó að hugtakið „auðlind“ verði skilgreint þannig að allir viti hvað þeir eru að kjósa um. Það þarf að skilgreina hvað á að teljast „auðlind“ samkvæmt stjórnarskrá. Land í heild? Loft, andrúmsloft, blómin í haganum , moldin, mölin, fjallgrösin, ár, vötn, grunnvatn, málmar, orka, sjávardýr, dýr á landi o.s.frv. Hvar á að draga mörkin? Af þessu leiðir að spyrja þarf um eignarréttindi og nýtingarétt.

Það er ljóst að það þarf að vanda miklu betur til við breytingu á stjórnarskrá heillar þjóðar en ekki keyra breytingar í gegn með offorsi og látum á völtu þingi. Um breytinguna þarf að ríkja sátt meðal þjóðarinnar, ekki bara á þessu sama valta þingi. Þótt einhverjir segi að þingið sendurspegli þjóðina þá er ég ekki viss um að margir séu því endilega sammála um þessar mundir. Mjög margir vilja alþingiskosningar nú og vantraustið er nánast algjört. Það er ljóst af þessu að flestir svarendur könnunarinnar vilja breyta atriðum eins og persónukjöri, atkvæðavægi, þjóðaratkvæðagreiðslum og eignarréttindum auðlinda. Þá á þingið að einhenda sér í þá vinnu og vanda til spurningakönnunar á landsvísu til allra kosningabærra manna og nýta til þess tæknina. Það gæti gerst með 2-4 spurningakönnunum eftir því sem svör liggja fyrir. Það á að breyta því sem flestir eru sammála um en láta annað sem er umdeildara bíða síns tíma. Stjórnarskrá má breyta með því að tvö þing samþykki breytinguna þ.e. kosningar þurfa að vera á milli. Persónulega finnst mér það fyrirkomulag ágætis öryggisventill. Misvitrir stjórnmálamenn eru þá ekki að ráðskast með þessa grundvallarlagastoð íslenskrar þjóðar án fyrirhafnar og umræðu.

Breytum því sem sátt ríkir um, ekki hinu. Það þarf hins vegar að drífa sig, enda ekki mikill tími er til stefnu. Ég vil alla vega sjá kosningar frekar fyrr heldur en seinna þó ég fái ekki persónukjörið sem ég vildi að sinni. Maður fær heldur ekki alltaf allt sem maður vill!

Könnunina sem ég vísa til er fjallað um hér http://www.visir.is/um-80-prosent-vilja-ad-almenningur-geti-krafist-thjodaratkvaedagreidslu/article/2012120409715?fb_ref=under&fb_source=home_multiline

Höfundur: Vilborg G Hansen http://villagunn.blog.is/blog/villagunn/entry/1233344/